Powstanie arboretum jest ściśle związane z właścicielem majątku Nový Dvůr, Quido Riedlem (1878–1946). Podczas swojej obecności w Novym Dvoře (1906–1928) stworzył z wyszukanym gustem na niewielkim obszarze 1, 8 hektara naturalny park krajobrazowy, w którym wysadzono około 500 gatunków oraz odmian krajowych i zagranicznych roślin drzewiastych. Park ten stał się podstawą dzisiejszego arboretum, stanowiąc część historyczną ekspozycji dendrologicznej. Ekspozycja ta stopniowo się rozrosła, osiągając aktualnie obszar 23 hektarów. W 1928 roku Quido Riedel wrócił do macierzystej Bílej Lhoty koło Litovle, gdzie na obszarze niecałych 3 hektarów zbudował podobnie fascynujący park z bogatą kolekcją roślin drzewiastych, który stał się później fundamentem Arboretum Bílá Lhota. Majątek Nový Dvůr przekazał swojej córce Elżbiecie Schubert (z domu Riedel) i zięciowi Walterowi Schubertowi, którzy opiekowali się parkiem aż do końca II wojny światowej.
W wyniku wyjazdu Quido Riedla ogrodowa koncepcja architektoniczna parku uległa znacznej degradacji, zatrzymał się też rozwój kompozycji parku. Dbałość o park ograniczyła się do niezbędnej konserwacji. W okresie powojennym w obiektach i na terenie majątku Nový Dvůr zmieniło się wielu zarządców, w efekcie czego park bez fachowej opieki zaczął zarastać samosiewem i uległ zupełnej degradacji.
Do zmiany doszło dopiero w 1958 r., gdy obszar – jeden z najcenniejszych pod kątem dendrologicznym zespołów parkowych na Śląsku – został przekazany pod opiekę Śląskiego Muzeum Ziemskiego, które założyło w nim arboretum. Część historyczna ekspozycji dendrologicznej została utrzymana w charakterze naturalnego parku krajobrazowego, gdzie oprócz wartości kolekcjonerskiej reprezentowanych roślin drzewiastych bardzo cenna jest wyjątkowość rozwiązania ogrodowej kompozycji architektonicznej. Podstawowym wyróżnikiem są wysokie, rosnące pojedynczo lub w grupach sosny „ekotypu Heraltice“ oraz jej rozrzucone porosty, wkomponowane w otwarte obszary porośnięte trawą. Rozwiązanie kompozycyjne pozwala na uzyskanie unikatowych widoków roślin drzewiastych wzajemnie kontrastujących swoją strukturą, teksturą, wyglądem, jesiennym zabarwieniem liści lub intensywnością kwitnienia.
Obecnie zakładane części ekspozycji dendrologicznej opierają się już na innej koncepcji. Kompozycja ogólna jest podporządkowana podziałowi parku na strefy geograficzne – pod nazwą „Rośliny drzewiaste pięciu kontynentów“ – formowane z gatunków pokrewnych pod kątem naturalnego występowania. W latach 1967–1970 na powierzchni 1 300 m2 powstał rozległy zespół szklarni, prezentujących rośliny subtropikalne i tropikalne, który służył zwiedzającym ponad 30 lat. W roku 2000 z powodu złego stanu technicznego obiekt został wyburzony, a na jego miejscu powstała szklarnia pielęgnacyjna z zapleczem. W roku 2010 udostępniono do zwiedzania część szklarni pielęgnacyjnej w formie małej ekspozycji.
Nowy pałac w stylu neorenesansu został zbudowany dzięki majętnemu właścicielowi. Baron Antonín Luft majątek Nový Dvůr zakupił w 1862 roku i rozpoczął neorenesansową przebudowę. Pałac ten w latach 1906–1928 wykorzystywał Quido Riedl. W 1945 roku pałac został skonfiskowany przez państwo czechosłowackie. W okresie powojennym w pałacu miała swoją siedzibę Caritas z Ostrawy (1947–1948), w latach 1952–1954 służył jako stacja obsługi dla traktorów, od roku 1955 jako siedziba Gminnej Rady Narodowej, a dopiero po roku 1958, jako budynek administracyjny nowo założonego arboretum. Stary pałac w stylu empire kazał zbudować najprawdopodobniej ówczesny właściciel majątku Nový Dvůr Ludvík Klettenhof już przed rokiem 1836. Budynek stał w przedniej części zbudowanych na planie kwadratu zabudowań gospodarczych, mniej więcej 100 metrów na wschód od nowego pałacu, od południa prowadziła w jego stronę aleja. Po zbudowaniu nowego pałacu, stary służył jako obiekt administracyjny i mieszkalny dla pracowników. Niszczejący i opuszczony budynek starego pałacu został wyburzony wraz z północną częścią zabudowań gospodarczych na przełomie lat 1965/66
Ostatnia aktualizacja artykułu: 30.07.2012
Wydrukować cały artykuł
